Оторын зориулалттай монгол гэр гэдэг нь малчдын улирлын нүүдэл, отор хийх үед ашиглахад тохируулан хийсэн, хөнгөн, хурдан барьж буулгадаг, тээвэрлэхэд авсаархан хувилбарын монгол гэр юм. Энэ төрлийн гэр нь улирлын бэлчээрийн онцлог, богино хугацааны байрлалт, хурдан нүүдлийн хэрэгцээг хангахаар бүтээгддэг.
1. Онцлог шинж
- Хөнгөн хийцтэй
- Унь, хана, тооны модыг нимгэлж, хөнгөн нарс, бургас, улиас ашиглана.
- Модны жин хөнгөрөхийн хэрээр тэмээ, морь, автомашинд ачаалахад амар болдог.
- Бага бүрэлдэхүүнтэй
- 3–4 ханатай, 45–55 уньтай жижиг гэр түгээмэл.
- Тооно жижиг, өрхний амсрыг нарийвчилж хийдэг.
- Бүрээсний төрөл
- Дээвэр, ханын бүрээсийг нимгэн эсгий, даавуу эсвэл синтетик бүрээсээр хийж, жинг багасгана.
- Хурдан угсарч, буулгадаг
- 30–40 минутын дотор 2–3 хүн барьж чадна.
2. Давуу тал
- Нүүдэлчин амьдралын эрчимтэй хөдөлгөөнд нийцсэн – Хоёр, гурван хоног тутамд буулгаж нүүлгэхэд төвөггүй.
- Жин багатай – 150–200 кг орчим (стандарт 5 ханатай гэр 250–300 кг байдагтай харьцуулахад илүү хөнгөн).
- Тээвэрлэх боломж сайн – Морь, тэмээ, мотоцикл чиргүүл, жижиг тэрэгт багтаана.
- Хямд өртөгтэй – Материал бага ашигладаг учир үйлдвэрлэлийн өртөг багасна.
3. Хэрэглээний онцлог
- Отор нүүдэл – Өвс, ус ховор үед мал сүргээ холын бэлчээрт оторлохдоо хэрэглэнэ.
- Түр байр – Ан агнуур, аялал, судалгааны экспедиц зэрэг богино хугацааны байрлал.
- Сургалт, арга хэмжээ – Нүүдлийн соёл сурталчлах, үзэсгэлэн яармагт.
4. Орчин үеийн сайжруулалт
- Синтетик эсгий – Ус чийг нэвтрүүлэхгүй, жин багатай.
- Хураагддаг мод – Холболт, угсралтыг эвхэгддэг системээр хийж зөөвөрлөхөд хялбаршуулах.
- Салхи, борооны хамгаалалт – Нэмэлт даавуу, тагтай тооно.
- Нарны зай хураагуур – Дотор гэрэлтүүлэг, гар утас цэнэглэх боломж.
5. Соёлын ач холбогдол
Оторын зориулалттай монгол гэр нь нүүдэлчин ахуй, цаг агаарын хатуу ширүүн нөхцөлд дасан зохицох ухааны тод жишээ бөгөөд өнөөг хүртэл малчдын амьдралд зайлшгүй хэрэглэгдсээр байна. Энэ төрлийн гэрийг хөнгөн болгосон ч үндсэн хийц, бүтэц нь уламжлалт монгол гэрийн зарчмыг алдагдуулдаггүй.